JadeSpectrum
Kayıtlı Kullanıcı
Telefonuna bir mesaj düşüyor, bankadan gelmiş, hani o çok güvendiğin, hep düzenli kullandığın bankandan... Ama bir açıyorsun mesajı, Allah Allah, bu ne şimdi? Sanki biri klavyeye rastgele basmış da göndermiş gibi, harfler, sayılar birbirine girmiş, ne bir boşluk var ne bir anlam bütünlüğü... İşte o an, insan bir an duraksıyor, "Acaba yanlış mı görüyorum?" diye telefonu şöyle bir sağa sola eğip bakıyor, ekran ışığını artırıyor, kısıyor... Ama yok abi, mesaj bildiğin çorba gibi, ne başı belli ne sonu... Bir onay kodu gelmesi lazım, bir işlem yapıyorsun online, ama gelen kod değil sanki şifre çözmen gereken antik bir metin, değil mi? Tam bir bilmeceye dönüşüyor iş...
Durduk yere bir işlem yapmaya çalışıyorsun, acil belki bir havale, bir fatura ödemesi... ve o kritik onayı beklerken, böyle bir şeyle karşılaşmak... İlk tepkin ne oluyor? Benimki genelde bir kaş çatma, sonra ekranı şöyle bir yaklaştırıp 'Acaba ben mi okuyamıyorum?' diye uğraşmak... Ama ne kadar bakarsan bak, o karakterler karmaşası içinde bir mana aramak, çöl ortasında su damlası aramak gibi bir şey oluyor... Okuyamıyorsun, bir türlü sökemiyorsun ne demek istediğini... Bir bankanın, senin en hassas finansal işlemlerinde kullandığı bir iletişim kanalında bu kadar özensiz bir metinle karşılaşmak... Vallahi insanı çileden çıkarıyor, bir yandan da içini bir kurt kemirmeye başlıyor, acaba bu gerçekten bankadan mı geldi yoksa bir oltaya mı düşüyorum diye... O şüphe yok mu, her şeyi altüst ediyor...
İşte tam o noktada, işin rengi değişiyor. Hani başta bir "teknik hata herhalde" diyorsun ya, o düşünce yerini yavaş yavaş daha ciddi endişelere bırakıyor... Şimdi sen o formatı bozuk mesaja bakarken, gerçekten bankanın mı hata yaptığını düşünüyorsun yoksa birileri bankanın adını kullanarak sana tuzak mı kuruyor diye mi korkuyorsun... Çünkü biliyorsun, dolandırıcılar her türlü kılığa girer, her türlü zafiyeti kullanır... Böyle okunaksız, biçimsiz bir SMS, "Acaba bu bir kimlik avı (phishing) mi?" sorusunu zihninde anında canlandırıyor, değil mi? Hani bankaların "Asla şifrenizi kimseyle paylaşmayın, biz sizden istemeyiz" uyarıları var ya, işte o uyarılar tam da böyle bir durumda beyninde sirenler çalmaya başlıyor... Güven duygusu bir anda yerle bir oluyor, o çok güvendiğin kurum bile sana yabancı gibi gelmeye başlıyor... İçten içe bir tedirginlik sarıyor seni...
Şimdi ne yapacaksın? O an yapmaya çalıştığın işlem askıda kalmış, belki bir ödeme yetişecek, belki bir yatırım emri var... Ve sen o bozuk SMS yüzünden resmen kilitlenmiş durumdasın... Ee, çare ne? Bankanın müşteri hizmetlerini aramak, başka ne yapacaksın... Ama o da ayrı bir dert değil mi? Önce bekleme müziği, sonra "işleminiz için 1'e basın, şunun için 2'ye basın" derken kayboluşlar... En sonunda bir temsilciye ulaşsan bile, durumu anlatmak başlı başına bir süreç... "Efendim, SMS geldi ama formatı bozuk, okuyamıyorum..." Karşıdaki ne düşünecek, sen mi beceremiyorsun okumayı, yoksa gerçekten mi bir sorun var... Anlatmaya çalışırken zaten gerilmiş sinirlerin iyice geriliyor... Halbuki her şey tıkır tıkır işleyip o işlemi saniyeler içinde halletmen gerekiyordu, değil mi? İşte bu kadar basit bir şey, bazen insanı saatlerce oyalamak zorunda bırakabiliyor, düşünsene... İnanılmaz bir zaman kaybı...
Bu durum aslında teknolojinin iki yüzünü de gösteriyor bize, bir yandan hayatımızı kolaylaştıran, hızlandıran o muhteşem gücü... Diğer yandan da küçücük bir aksaklığın, bir yazılımsal hatanın, kocaman bir süreci nasıl sekteye uğratabildiğini... Hani her şey dijitalleşiyor, bankacılık da öyle... Herkes "mobil bankacılık çok pratik, SMS onayı güvenli" diyor... E doğru, katılıyorum... Ama böylesi bir "format hatası", o pratikliği de güvenliği de bir anda sorgulatıyor insana... Düşünsene, her gün milyonlarca işlem yapılıyor bu sistemler üzerinden... Bir tanesinde bile böyle bir saçmalık olduğunda, o milyonlarca işlemden biri olarak sen, birden sistemin en kırılgan halkası haline geliyorsun... İşte tam da bu yüzden, o küçücük detaylar, o mesajın karakter karakter düzgün olması, aslında ne kadar da büyük önem taşıyor... O an anlıyorsun bunun kıymetini...
Peki, diyelim ki yine karşılaştın böyle bir durumla, ne yapacaksın? Sakin kalmak, en önemlisi bu... Asla ama asla o bozuk, anlamsız mesaja dayanarak herhangi bir işlem yapmaya kalkışma, olur mu öyle şey... İçgüdüsel olarak "Belki de bir kısmı doğrudur" diye düşünüp, o anki telaşla bir şeyler yapmaya kalkışmak, başına daha büyük dertler açabilir... Önce işlemi hemen durdur, hatta mümkünse iptal etmeye çalış... Sonra da bankanın resmi iletişim kanallarından, yani kendi internet sitesinden ya da mobil uygulamasından bulduğun müşteri hizmetleri numarasını ara... Sakın ola o mesajın içinde ya da başka şüpheli bir yerden numara bulup arama... Bazen bir iki dakika kaybedeceksin belki ama bu, finansal güvenliğin için paha biçilmez bir önlem... Emin ol, sonrasında "iyi ki acele etmemişim" diyeceksin... Çünkü her şeyden önemlisi, senin dijital güvenliğin, gerisi hikaye...
Durduk yere bir işlem yapmaya çalışıyorsun, acil belki bir havale, bir fatura ödemesi... ve o kritik onayı beklerken, böyle bir şeyle karşılaşmak... İlk tepkin ne oluyor? Benimki genelde bir kaş çatma, sonra ekranı şöyle bir yaklaştırıp 'Acaba ben mi okuyamıyorum?' diye uğraşmak... Ama ne kadar bakarsan bak, o karakterler karmaşası içinde bir mana aramak, çöl ortasında su damlası aramak gibi bir şey oluyor... Okuyamıyorsun, bir türlü sökemiyorsun ne demek istediğini... Bir bankanın, senin en hassas finansal işlemlerinde kullandığı bir iletişim kanalında bu kadar özensiz bir metinle karşılaşmak... Vallahi insanı çileden çıkarıyor, bir yandan da içini bir kurt kemirmeye başlıyor, acaba bu gerçekten bankadan mı geldi yoksa bir oltaya mı düşüyorum diye... O şüphe yok mu, her şeyi altüst ediyor...
İşte tam o noktada, işin rengi değişiyor. Hani başta bir "teknik hata herhalde" diyorsun ya, o düşünce yerini yavaş yavaş daha ciddi endişelere bırakıyor... Şimdi sen o formatı bozuk mesaja bakarken, gerçekten bankanın mı hata yaptığını düşünüyorsun yoksa birileri bankanın adını kullanarak sana tuzak mı kuruyor diye mi korkuyorsun... Çünkü biliyorsun, dolandırıcılar her türlü kılığa girer, her türlü zafiyeti kullanır... Böyle okunaksız, biçimsiz bir SMS, "Acaba bu bir kimlik avı (phishing) mi?" sorusunu zihninde anında canlandırıyor, değil mi? Hani bankaların "Asla şifrenizi kimseyle paylaşmayın, biz sizden istemeyiz" uyarıları var ya, işte o uyarılar tam da böyle bir durumda beyninde sirenler çalmaya başlıyor... Güven duygusu bir anda yerle bir oluyor, o çok güvendiğin kurum bile sana yabancı gibi gelmeye başlıyor... İçten içe bir tedirginlik sarıyor seni...
Şimdi ne yapacaksın? O an yapmaya çalıştığın işlem askıda kalmış, belki bir ödeme yetişecek, belki bir yatırım emri var... Ve sen o bozuk SMS yüzünden resmen kilitlenmiş durumdasın... Ee, çare ne? Bankanın müşteri hizmetlerini aramak, başka ne yapacaksın... Ama o da ayrı bir dert değil mi? Önce bekleme müziği, sonra "işleminiz için 1'e basın, şunun için 2'ye basın" derken kayboluşlar... En sonunda bir temsilciye ulaşsan bile, durumu anlatmak başlı başına bir süreç... "Efendim, SMS geldi ama formatı bozuk, okuyamıyorum..." Karşıdaki ne düşünecek, sen mi beceremiyorsun okumayı, yoksa gerçekten mi bir sorun var... Anlatmaya çalışırken zaten gerilmiş sinirlerin iyice geriliyor... Halbuki her şey tıkır tıkır işleyip o işlemi saniyeler içinde halletmen gerekiyordu, değil mi? İşte bu kadar basit bir şey, bazen insanı saatlerce oyalamak zorunda bırakabiliyor, düşünsene... İnanılmaz bir zaman kaybı...
Bu durum aslında teknolojinin iki yüzünü de gösteriyor bize, bir yandan hayatımızı kolaylaştıran, hızlandıran o muhteşem gücü... Diğer yandan da küçücük bir aksaklığın, bir yazılımsal hatanın, kocaman bir süreci nasıl sekteye uğratabildiğini... Hani her şey dijitalleşiyor, bankacılık da öyle... Herkes "mobil bankacılık çok pratik, SMS onayı güvenli" diyor... E doğru, katılıyorum... Ama böylesi bir "format hatası", o pratikliği de güvenliği de bir anda sorgulatıyor insana... Düşünsene, her gün milyonlarca işlem yapılıyor bu sistemler üzerinden... Bir tanesinde bile böyle bir saçmalık olduğunda, o milyonlarca işlemden biri olarak sen, birden sistemin en kırılgan halkası haline geliyorsun... İşte tam da bu yüzden, o küçücük detaylar, o mesajın karakter karakter düzgün olması, aslında ne kadar da büyük önem taşıyor... O an anlıyorsun bunun kıymetini...
Peki, diyelim ki yine karşılaştın böyle bir durumla, ne yapacaksın? Sakin kalmak, en önemlisi bu... Asla ama asla o bozuk, anlamsız mesaja dayanarak herhangi bir işlem yapmaya kalkışma, olur mu öyle şey... İçgüdüsel olarak "Belki de bir kısmı doğrudur" diye düşünüp, o anki telaşla bir şeyler yapmaya kalkışmak, başına daha büyük dertler açabilir... Önce işlemi hemen durdur, hatta mümkünse iptal etmeye çalış... Sonra da bankanın resmi iletişim kanallarından, yani kendi internet sitesinden ya da mobil uygulamasından bulduğun müşteri hizmetleri numarasını ara... Sakın ola o mesajın içinde ya da başka şüpheli bir yerden numara bulup arama... Bazen bir iki dakika kaybedeceksin belki ama bu, finansal güvenliğin için paha biçilmez bir önlem... Emin ol, sonrasında "iyi ki acele etmemişim" diyeceksin... Çünkü her şeyden önemlisi, senin dijital güvenliğin, gerisi hikaye...
